ประวัติ ดร.พนม  พงษ์ไพบูลย์

เกิด วันที่ 8 มิถุนายน 2484

การศึกษา

• จบชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ ที่โรงเรียนวัดทุ่งสมอ อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี 
• ชั้นมัธยมปีที่ ๖ ที่โรงเรียนวิสุทธรังษี  จังหวัดกาญจนบุรี
• ชั้น ป.กศ.  และ ป.กศ.สูง ที่วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
•  กศ.บ.(เกียรตินิยม)  ประถมศึกษา และ คณิตศาสตร์ ที่วิทยาลัยวิชาการศึกษา  ประสานมิตร 
•  M.A.(Ed. Adm.& Research)   Michigan State University 
• Ph.D.(Higher Ed.)   Michigan State University 
• วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร 

ประวัติการทำงาน 

• ๒๕๐๗ - ๒๕๑๗ เป็นครูสอนชั้นประถมศึกษา ที่โรงเรียนวัดอินทาราม กาญจนบุรี 
• ๒๕๑๗ -  ๒๕๑๙ เป็นนักวิจัยการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ 
• ๒๕๑๙ - ๒๕๒๔ เป็นผู้อำนวยการกองวิจัยการศึกษา 
• ๒๕๒๔ - ๒๕๒๙ เป็นรองเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ 
• ๒๕๒๙ - ๒๕๓๕ เป็นเลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ
• ๒๕๓๕ โอนย้ายมาเป็นเลขาธิการคณะกรรมการข้าราชการครู  กระทรวงศึกษาธิการ 
• ๒๕๓๕ - ๒๕๓๗   เป็นอธิบดีกรมวิชาการ 
• ๒๕๓๗ -  ๒๕๓๘   เป็นอธิบดีกรมการศาสนา 
• ๒๕๓๘ -  ๒๕๓๙   เป็นอธิบดีกรมสามัญศึกษา 
• ๒๕๓๙ -  ๒๕๔๒   เป็นรองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ 
• ๒๕๔๒ -  ๒๕๔๔   เป็นปลัดกระทรวงศึกษาธิการ 

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ที่ได้รับ     มหาวชิรมงกุฏ มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก 

หน้าที่ความรับผิดชอบในปัจจุบัน 

• เป็นข้าราชการบำนาญ  กระทรวงศึกษาธิการ 
• เป็นผู้เชี่ยวชาญประจำ กกต. 
• เป็นประธานกรรมการบริหารชมรมขัาราชการและครูอาวุโสของกระทรวงศึกษาธิการ 
• เป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิสภาการศึกษา 
• เป็นนายกสภาวิทยาลัยเชียงราย 
• เป็นุอปนายกสภามหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี 
• เป็นกรรมการสภามหาวิทยาลัยธนบุรี 
• เป็นอนุกรรมการข้าราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา 
• เป็นอนุกรรมการเสริมสร้างทัศนคติค่านิยมในความซื่อสัตย์สุจริต   ปปช 
• เป็นกรรมการบริหารมูลนิธิราชประชานุเคราะห์ 
• เป็นรองประธานฝ่ายการศึกษามูลนิธิราชประชานุเคราะห์ 
• เป็นประธานมูลนิธิสามัญศึกษา 
• เป็นประธานมูลนิธิคุณหญิงบุญเลื่อนเครือตราชู 
• เป็นเลขาธิการมูลนิธิดร.ก่อ สวัสดิ์พาณิชย์เพื่อส่งเสริมการอ่าน 
• เป็นกรรมการมูลนิธิเผยแพร่พระพุทธศาสนาแก่ชนถิ่นกันดาร 

เกียรติประวัติที่เคยได้รับ

• ๒๕๐๑ -  ๒๕๐๗   เป็นนักเรียนทุนจังหวัดกาญจนบุรี
• ๒๕๑๑ -  ๒๕๑๗ เป็นนักเรียนทุนรัฐบาลไทยไปศึกษาระดับปริญญาโทและเอก ณ สหรัฐอเมริกา
• ได้รับรางวัลพ่อดีเด่น
• ได้รับรางวัลผู้ทำคุณประโยชน์ให้แก่พระพุทธศาสนา  เสาเสมาทองคำ
• ได้รับรางวัลโล่เกียรติยศข้าราชการผู้ประพฤติตนชอบด้วยความซื่อสัตย์สุจริตจากคณะกรรมการ ปปช. 
• ได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่นสถาบันราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา 
• ได้รับรางวัลศิษย์เก่าดีเด่น มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ 
• ได้รับยกย่องเป็นศิษย์เก่าดีเด่นของ Michigan State University สหรัฐอเมริกา 
• ได้รับการยกย่องเป็นคนดีศรีเมืองกาญจน์ 
• ได้รับยกย่องเป็นนักเรียนทุนรัฐบาลดีเด่น 
• ได้รับรางวัลผู้ทำคุณประโยชน์ให้กระทรวงศึกษาธิการ  

ผลงานเขียนเป็นหนังสือ 

• การศึกษาคือยาหม้อใหญ
• จารึกไว้ในพระศาสนา  จารึกไว้ในการศึกษา 
• การศึกษา ปัจจัยที่ห้าของชีวิต 

บันทึกปลัดกระทรวง

• ก้าวไปข้างหน้า 
• เหลียวหลัง  แลหน้า  ตามอารมณ์ 
• หนุ่มบ้านทุ่ง   คนบ้านทุ่ง 
• คิดเป็นการศึกษา 
• นิทานส่งเสริมประชาธิปไตยดอทคอม 

ถ้ามีคนถามว่าผมจบม.๘ มาจากโรงเรียนไหนผมมักจะตอบทุกคนด้วยความภาคภูมิใจ ว่าผมไม่เคยเรียนม.๗ ม.๘ แต่ผมเป็นนักเรียนฝึกหัดครูจบ ปก.ศ. และ ป.กศ. จากวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา ผมเป็นลูกสุริยะ 

ผมดีใจจนเนื้อเต้น เมื่อทราบว่าจะได้มาเรียนที่บ้านสมเด็จเจ้าพระยา เพราะนี่คือความหวังอันสูงสุดในชีวิตในสมัยนั้น ด้วยความที่ฐานะทางบ้านขัดสนเอามากๆ ทางเลือกเมื่อผมจบม.๖ มีเพียงทางเดียว คือต้องสอบเข้าเรียนครูให้ได้และต้องให้ได้ทุนด้วย แต่สอบให้ได้ผมไม่ค่อยเป็นห่วงให้ได้ทุนก็คิดว่าพอลุ้น แต่ถ้าจะให้ดีต้องให้ได้ที่ ๑ ด้วย จะได้มาเรียนที่บ้านสมเด็จผมฝันอยากเป็น นักเรียนกรุงเทพฯถ้าได้มาอยู่บ้านสมเด็จเจ้าพระยาแม้จะอยู่ฝั่งธนบุรีก็พอ นับว่าเป็นกรุงเทพฯได้อยู่ผมประสบความสำเร็จครั้งยิ่งใหญ่ในชีวิต เมื่อผมสอบได้ผมได้ทุน และผมได้มาเรียนที่บ้านสมเด็จ 

ชีวิตที่บ้านสมเด็จฯ ช่วยให้ผมโตขึ้นมาอย่างไม่รู้ตัวผมไม่ได้หมายถึงขนาดของร่างกาย เพราะตั้งแต่มาเรียนที่มีบ้านสมเด็จฯ แล้วผมไม่เคยสูงขึ้นอีกเลย แต่ผมหมายถึง โตขึ้นทางความรู้สึกนึกคิดเรียกว่ามีวุฒิภาวะมากขึ้น มีความกระตือรือร้นมากขึ้น มีความทะเยอทะยานมากขึ้น มีความฝันมากขึ้น และมีความหวังมากขึ้น 

ผมเป็นนักเรียน ป.กศ. รุ่นที่ 4 ของกรมการฝึกหัดครูเข้าบ้านสมเด็จฯ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๑ สมัยนั้นนักเรียนทุนจากต่างจังหวัดต้องอยู่หอพัก ทุกคนส่วนใหญ่แต่ละจังหวัดรุ่นที่อยู่หอพักก็สักก็มากัน ๑ คนมีจังหวัดที่มีวิทยาลัยครูมา ๔ คนรวมทั้ง ๑๐๐ คนมีนักเรียนทุนส่วนกลางและต่อมาก็มีนักเรียนรอบบ่ายเพิ่มขึ้นอีกรวมทั้งรุ่นคงราว ๆ ๓๐๐ คนเศษที่สนิทสนมกันมากก็คงเป็นพวกที่อยู่หอพักด้วยกันเพราะเรากินด้วยกันเล่นด้วยกันดูหนังสือด้วยกันและหนีอาจารย์ไปเที่ยวด้วยกันบางทีเราก็ทะเลาะกันบ้างแล้วเราก็ดีกันบางทีเราก็แกล้งกัน แล้วเราก็ให้อภัยกันจากวันนั้นถึงวันนี้เรายังรักกัน ไม่เสื่อมคลายผมหมายถึงความรักฉันท์เพื่อนไม่ใช่ฉันท์คนรักก็ที่อยู่หอพักด้วยกันมี แต่ผู้ชายทั้งนั้นที่เป็นหญิงเขาเรียนรอบบ่ายเกือบจะไม่เคยได้เห็นกันเลย (ยกเว้นตอนที่แอบดูเขา) ด้วยเหตุนี้ละกระมังที่ทำให้ผมไม่มีแม่บ้านเป็นลูกสุริยะด้วยกัน 

ผมมีความประทับใจหลาย ๆ อย่างที่บ้านสมเด็จเจ้าพระยาที่นี่ผมได้พบอาจารย์ที่มีชื่อเสียงระดับชาติใคร ๆ ก็อยากเป็นลูกศิษย์ด้วย (สมัยนั้น) เช่น อาจารย์โชค สุคันธานิช อาจารย์ดิน เผือกสกนธ์ อาจารย์ใย ยรรยงอาจารย์สงัด ภูเขาทอ งโดยเฉพาะอาจารย์สงัด และอาจารย์ใย นี่ผมชอบเป็นพิเศษ และใฝ่ฝันอยากเก่งภาษาไทยเหมือนอาจารย์ ผมเลยศึกษาวรรณคดีไทยเป็นการใหญ่ ผมจำได้ว่าภายใน ๒ ปีที่เรียน ป.กศ. ผมอ่านหนังสือวรรณคดีที่มีอยู่ในห้องสมุดของวิทยาลัยได้หมดทุกเล่ม ก็เพราะอยากเป็นเช่นอาจารย์ตรงนี้ผมทำผิดพลาดไปถนัดเพราะผมศึกษาเร็วเกินไปต่อมาก็เลยหมดความสนใจ พอได้ไปเรียนต่อระดับปริญญาที่ประสานมิตรเลยหันไปเลือกเรียนเอกคณิตศาสตร์แทนภาษาไทย เพราะรู้สึกว่าในเรื่องคณิตศาสตร์ที่มีสิ่งที่ผมไม่รู้อีกมากเหลือเกินผมตั้งใจว่าต่อไปจะศึกษาภาษาไทยเป็นงานอดิเรกแทน แล้วก็ยังไม่ได้เริ่มต้นอีกเลยจนทุกวันนี้ผมไปเรียนประสานมิตรได้สัก ๒-๓ เดือนกลับมาเที่ยวบ้านสมเด็จ พบอาจารย์ใยยรรยงท่านถามว่าพนมไปเรียนเอกอะไรผมตอบว่าเอกคณิตศาสตร์ดูท่าทางอาจารย์ผิดหวังผมมากอาจารย์พูดว่า “ครูคิดว่าเธอจะไปเรียนเอกไทยเสียอีก” 

ที่บ้านสมเด็จฯ นี้ได้เปลี่ยนแปลงชีวิตผมไปอย่างหนึ่งคือผมเป็นคนบ้านนอกเกิดนอกเมืองกาญจน์ออกไปอีกพูดสำเนียงเหน่อ ๆ ต่อมาผมก็หัดพูดแบบคนเมืองกาญจน์ก็คิดว่าเข้าที่ดีแล้วมาเรียนที่บ้านสมเด็จฯ ก็ไม่เคยถูกล้อเลียนเห็นมี แต่จิระจากสุพรรณและประชุมจากเพชรบุรีที่ถูกล้อเลียนเป็นประจำจนอยู่มาวันหนึ่งในวิชาคณิตศาสตร์อาจารย์กฤษณาสยามเนตรเป็นผู้สอนผมเพิ่งมาอยู่ใหม่ ๆ ได้เดือนเศษยกมือขึ้นถามอาจารย์อาจารย์หัวเราะผมจนตัวงอผมอายหน้าแดงเอ๊ะ! นี่ผมทำอะไรผิดสักครูอาจารย์ก็บอกว่า“ พนมครูไม่ได้ว่าอะไรเธอหรอก แต่หัวเราะเสียงเธอมันเหน่อสิ้นดี” ผมจึงเข้าใจว่าที่พยายามดัดสำเนียงนั้นยังใช้ไม่ได้ต้องพยายามต่อไปให้เหมือนชาวกรุงเทพฯให้ได้ผมคิดว่าผมทำได้สำเร็จไม่มีใครล้อผมหรือหัวเราะผมอีกจนเมื่อสัก ๒-๓ ปีมานี้ไปพบคุณหมอประเวศวะสีเรียนท่านว่า“ คุณหมอครับผมก็เป็นคนเมืองกาญจน์  คุณหมอก็ตอบว่า“ รู้แล้วว่าไม่ต้องบอกหรอกฟังเสียงรู้ว่าคนเมืองกาญจน์” ก็เพิ่งจะรู้ตัวว่ายังเปลี่ยนไม่สำเร็จเท่าไร  

บ้านสมเด็จฯ ช่วยสร้างชีวิตผมทั้งชีวิตสิ่งที่เป็นความจริงที่สุดผมมาเรียนด้วยความตั้งใจว่าอยู่ ๒ ปีให้จบ ป.กศ. แล้วจะออกไปเป็นครูเพื่อน ๆ ที่เรียนด้วยกันชวนไปสอบเทียบม. 4 ผมก็ไปสอบด้วยใจผมตอนนั้นคิดว่าจะพอจะลองสอบเพื่อพิสูจน์ว่าความรู้ ป.กศ. บ้านสมเด็จฯ เทียบม. 4 ได้หรือเปล่าสอบแล้วก็พิสูจน์ได้ว่าพอเทียบได้หรือปทุมวันผมไม่ไปเพราะทางบ้านไม่มีเงินพอจะส่งให้เพื่อน ๆ ชวนให้ไปสอบเข้าวิทยาลัยวิชาการศึกษาบางแสนทุกคนเรียนพอเรียนจบ ป.กศ. วิทยาลัยก็ประกาศว่าผมได้คัดเลือกให้เรียนต่อ ป.กศ. สูงผมทำให้ทางบ้านผิดหวังรอให้ผมกลับไปเป็นครูเมื่อได้รับคัดเลือกให้เรียนต่อพร้อมทุนอีกปีละ ๒,๕๐๐ บาทก็จำต้องให้ผมเรียนต่อไปพอจบ ป.กศ. สูงเหตุการณ์ก็ซ้ำรอยเดิมอีกผมได้รับคัดเลือกจากวิทยาลัยส่งไปเรียนต่อที่ประสานมิตรพร้อมทุนปีละ ๒,๕๐๐ บาททางบ้านไม่มีทางเลือกจำต้องให้ผมไปเรียนต่ออีกจนจบปริญญาตรี 

ที่จริงตอนจบ ป.กศ. พี่ชายก็จะให้ออกไปสอนอยู่แล้วบอกไม่มีเงินส่งให้เรียนต่อ พอดีมีคนรู้จักได้ยินข่าวก็บอกเสียดายถ้าไม่ให้เรียนถามว่าถ้าจะเรียนต่อ ผมต้องการเงินสักเท่าไรเขาจะให้ยืมเอง พี่ชายผมบอกว่าไม่เอาพี่จะหาเงินให้เองผมก็เลยได้เรียนต่อเพราะทุนจากบ้านสมเด็จฯ และความรักกศักดิ์ศรีของพี่ชายด้วยประการฉะนี้ 

ชีวิตผมลืมอะไรไปหลายอย่าง แต่ที่ไม่เคยลืมเลยคือบ้านสมเด็จเจ้าพระยาจะสุขจะทุกข์สนุกเศร้าอย่างไรก็ไม่เคยลืมเพื่อนผมก็ไม่เคยลืมทุกปี ป.กศ. บ้านสมเด็จรุ่น ๔ ยังนัดพบใหญ่กันได้เป็นประจำครั้งละเกือบ 4 คนเราพบกันพูดถึงความหลังครั้งเก่าพูดถึงอาจารย์เก่าสถานที่เก่า ๆ อย่างมีความสุขถ้ามีคนถามว่าถ้าผมได้พรจากนางฟ้าผมอยากจะได้อะไรเป็นอันดับแรก ผมคงตอบว่าผมจะขอไปเป็นนักเรียนอย่างเก่าที่บ้านสมเด็จเจ้าพระยา แต่ต้องเอาเพื่อนเก่า ๆ ไปด้วยนะขึ้นให้ผมกลับไปเรียนกับศิษย์ปัจจุบันคงตามจีบเขาไม่ทันแน่ 

ผมเรียนหนังสือที่โรงเรียนสาธิตบ้านสมเด็จฯ ตั้งแต่ชั้นประถม ๑ ถึงมัธยม 6 (พ.ศ. ๒๔๙๖-๒๕๐๕) ๑๐ ปีเต็ม ๆ ตอนนั้นผมยังเด็กมากเลยไม่ทราบเหตุผลว่าทำไมคุณพ่อคุณแม่จึงต้องการให้ผมข้ามมาเรียนที่ฝั่งธนทั้งๆที่บ้านอยู่แถว ๆ เสาชิงช้าจำได้ว่าขึ้นรถเมล์สาย ๑๙ มาโรงเรียนทุกวันสมัยที่เป็นนักเรียนผมรู้สึกว่าโรงเรียนของเราเป็นโรงเรียนที่มีชื่อเสียงยิ่งใหญ่ไม่แพ้ใครทั้งในด้านการเรียนและการกีฬาอาจารย์ที่สอนมีความสนิทสนมกับนักเรียนมากเอาใจใส่นักเรียนเป็นอย่างดีซึ่งอาจเป็นเพราะมีนักเรียนน้อยคือชั้นละ ๑ ห้องเรียนอาจารย์จึงดูแลได้ทั่วถึงตอนนั้นอาจารย์ระเบียบยมจินดาเป็นครูประจำชั้นอาจารย์มโน กฤษณจินดา เป็นอาจารย์ใหญ่นอกจากนั้นมีอาจารย์บุตรวุฒิมานพเป็นอาจารย์พละที่เข้มแข็งอาจารย์สังวาลย์คคละนันท์ก็เคยเป็นครูประจำชั้นพวกเรามักเรียกกันติดปากว่าคุณย่าสังวาลย์อาจารย์อำไพ (วิทยวิโรจน์) อาจารย์บุญส่งก็เคยสอนทั้งนั้นผมจำได้ดีเพราะเรียนที่นี่มาตลอดและอาจารย์ก็สอนตามไปหลายชั้นเมื่อผมกลับมาบ้านสมเด็จฯ ก็ไม่เห็นสภาพดั้งเดิมเสียแล้วตอนที่เรียนเป็นอาคารไม้แถวยาว ๆ มีตึกวิเศษศุภวัตรอยู่หลังศาลเจ้าพ่อเมื่อหน้าน้ำท่วมพวกเด็ก ๆ จะถอดรองเท้าลุยน้ำกันสนุกในส่วนที่เป็นวิทยาลัยครูปัจจุบันมีตึก ๓ ชั้นและอาคารไม้ยาว ๆ เช่นกันพวกนักเรียน & ฝึกหัดครูมักจะไม่ค่อยมายุ่งกับนักเรียนสาธิตคงจะเป็นเพราะคนละวัยก็ได้เพราะฉะนั้นเราเลยไม่ค่อยรู้จักกันอย่างไรก็ดีเมื่อจบมัธยม 5 แล้วผมก็เรียนฝึกหัดครูต่ออีก ๑ ปีเช่นกันผมไม่ใช่เด็กซนหรือโลดโผนนับว่าค่อนข้างเรียบร้อย แต่ความซนของเด็กสมัยนั้น ก็ไม่ก่อความเดือดร้อนให้กับผู้อื่นไม่ผาดแผลงมาก ผมไม่ใช่คนเรียนหนังสือเก่ง แต่ชอบอ่านหนังสือมาตั้งแต่เด็กอ่านทุกชนิดทั้งนวนิยายสารคดีประวัติศาสตร์ปรัชญา ฯลฯ อ่านแล้วก็จำได้นานชีวิตในโรงเรียนสาธิตวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา มีส่วนช่วยในการนําเนินชีวิตปัจจุบันพอควรคือได้นำคำสั่งสอนของคุณครูที่ไม่เพียง แต่สอนในด้านวิชาการเท่านั้นยังสอน จริยธรรมและคุณธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งได้ปลูกฝังความมีวินัยไว้เต็มเปี่ยม 

เพื่อนๆ นักเรียนต่างก็เป็นเพื่อนที่ดีรักใคร่ปรองดองกันเหมือนพี่น้องคอยช่วยเหลือเกื้อกูลกันเสมอมาพวกเรามีกันอยู่ ๓๕ คนไม่มีผู้หญิงมาเรียนด้วยอาจารย์ระเบียบเป็นอาจารย์ประจำชั้นหลายปีอาจารย์สมศรี (เรืองเดช) อาจารย์อรรถศรีก็เคยเป็นครูประจำชั้นด้วยนอกจากเรียนในห้องเรียนแล้วอาจารย์บุญภักดิ์ ขวัญเจริญ ยังได้นำการสอนวิธีใหม่คือให้หัวเรื่องมค้นคว้ากันเองทำให้พวกเราได้ทำงานร่วมกันเพิ่มความสนิทสนมต่อกันยิ่งขึ้นบรรยากาศในห้องเรียนดีมากครูให้เวลากับนักเรียนมากเช่นกันตอนที่เข้าเรียนใหม่ ๆ ผมก็ร้องไห้ตามแม่เหมือนเด็กอื่นๆ จำได้ว่า ครูบุตร วุฒิมานพ เป็นคนจับผมไว้ไม่ให้วิ่งตามแม่ แม้ว่าเวลาจะล่วงเลยมานานแล้วผมก็ยังจำภาพเก่าๆ ได้ดี เช่น มีการหล่อเทียนพรรษาที่ศาลเจ้าพ่อ บางทีก็มีการชกมวยแก้บนให้เจ้าพ่อหลังสอบ แล้วผมยังคงภาคภูมิใจมากที่ได้เรียนที่บ้านสมเด็จฯ ไม่ใช่เพียงพวกเรา แต่คนในละแวกนี้เขารู้จักเราดีทั้งนั้นพวก บ.ส. , ม่วงขาว, ชาวสุริยะ ใครๆ ก็รู้จักใครๆ ก็ต้อนรับเราดีไม่เคยมีใครมาตั้งแง่กับเราเลย 

ในปัจจุบันนี้มีนักเรียนเพิ่มขึ้นมากจึงทำให้ครูกับนักเรียนไม่ค่อยจะมีความผูกพันเหมือน แต่ก่อนชีวิตความเป็นอยู่ก็ไม่สะดวกสบายผู้ปกครองหรือพ่อแม่ไม่มีเวลาได้ดูแลลูกอย่างใกล้ชิดตอนผมเป็นเด็กคุณพ่อเป็นทหารคุณแม่ไม่ได้ทำงานจึงมีเวลาดูแลให้ผมทำการบ้านสอบถามและทบทวนวิชาให้ผมตัวเล็กนิดเดียวเลยไม่ได้เล่นกีฬาเวลาเข้าแถวยังต้องอยู่ปลายแถว แต่เวลาไปเชียร์ก็ไปเชียร์กับเขาทุกครั้งเพราะสนุกมากโรงเรียนของเราเก่งกีฬาโดยเฉพาะฟุตบอลครูที่ว่าสนิทสนมและรู้จักนักเรียนนั้นเมื่อเวลาก็เอาเรื่องเหมือนกันถ้าไม่ส่งการบ้านหรือทำความผิดอะไรก็จะต้องถูกตีด้วยกิ่งสนสังเกตได้ว่าต้นสนบริเวณโรงเรียนกิ่งจะหักเป็นแถบๆ

เมื่อจบมัธยม ๖ จากโรงเรียนสาธิตฯ ก็ไปเรียนต่อที่ฝึกหัดครู ๑ ปีจึงออกไปเรียนที่โรงเรียนพาณิชยการราชเทวี (เป็นโรงเรียนเอกชนซึ่งได้เลิกกิจการไปแล้ว) ต่อมาก็เข้ารามคำแหงในคณะนิติศาสตร์ขณะนั้นเรียนด้วยทำงานไปด้วย ผมเริ่มเข้าทำงานที่กระทรวงต่างประเทศด้วยวุฒิมัธยม ๘ ในตำแหน่งเสมียนเมื่อปี ๒๕๑๘ ต้องไปทำงานที่ประเทศลาวเพราะที่นั่นกำลังมีปัญหาเรื่องชายแดนอยู่ลาวมา ๔ ปีแล้วไปประจำอยู่เยอรมันอีก ๒ ปีจึงกลับมาประจำกระทรวงอีก ๒ ปีต่อมาได้ทุนไปเรียนภาษาที่ประเทศออสเตรเลียอีก ๔ เดือนวนเวียนอยู่ระหว่างประเทศไทยกับต่างประเทศตามหน้าที่ตามปกติทำงานที่กระทรวงต่างประเทศนั้นจะอยู่ประจำกระทรวง ๔ ปีไปต่างประเทศ ๔ ปีขณะนี้ผมทำงานอยู่ในกองเอเชียตะวันออกคือรับผิดชอบเกี่ยวกับจีนมองโกเลียไต้หวันฮ่องกงมาเก๊าส่วนหนึ่งเรื่องของญี่ปุ่นกับเกาหลีอีกส่วนหนึ่งสำหรับผมทำเรื่องจีนฮ่องกงรวมทั้งไทเปด้วยเป็นการติดต่อกับส่วนการต่างประเทศของเขาคือต้องศึกษาถึงการจัดองค์กรต่างประเทศของประเทศเหล่านี้  

ผมมีครอบครัวแล้วภรรยาก็เขียนหนังสือเช่นกันใช้โรงเรียนของเราเป็นโรงเรียนที่มีชื่อเสียงมานานแล้วควรนามปากกา“ นิลุบล” เขียนสารคดีลงในนิตยสารผู้หญิงมีความภูมิใจที่ได้เข้ามาเรียนในโรงเรียน ซึ่งมีประวัติอันยาวเช่นขวัญเรือนกุลสตรี ฯลฯ ลูกชายคนโตขณะนี้เรียนอยู่ที่นานและมีศิษย์เก่าหลายคนที่มีชื่อเสียงมีความสามารถประเทศนิวซีแลนด์ ตั้งใจว่าจะให้เรียนทางเศรษฐศาสตร์เมื่อจบการศึกษาแล้วจ ะกลับมาทำงานเมืองไทยแน่นอนลูกคนนี้มีแนวโน้มว่าชอบเขียนหนังสือเช่นกันเพราะเป็นเด็กมีจินตนาการชอบคิดฝันอายุ ๑๖ ปีไปเรียนต่อที่นิวซีแลนด์ เพราะเสียดายความรู้ภาษาอังกฤษ ซึ่งลูกใช้ได้ดีมากเมื่อกลับจากตุรกี (ไปเรียนโรงเรียนนานาชาติเมื่อผมไปทำงานที่นั่น) ที่เลือกประเทศนิวซีแลนด์ เพราะคิดว่าเป็นประเทศที่มีสิ่งแวดล้อมสิ่งที่จะชักนำให้เด็กเสียมีน้อยและลูกคนนี้ไว้วางใจได้ในเรื่องการดูแลตัวเองส่วนลูกชายที่โรงเรียนคนเล็กอายุ ๑๔ ปีขณะนี้เรียนชั้นมัธยมอัสสัมชันธนบุรีซึ่งอยู่ใกล้ๆบ้าน บ้านอยู่ซอยเศรษฐกิจบางแค) ยังไม่ค่อยทราบทิศทางของลูกคนเล็กเพราะยังเล่นสนุกอยู่ถ้าใครไปที่บ้านก็จะพบว่าบ้านเต็มไปด้วยหนังสือเพราะสมาชิกทุกคนในบ้านชอบซื้อหนังสือเข้าบ้านมีความสุขอยู่กับการอ่านงานหนังสือที่มีส่วนช่วยเพิ่มพูนรายได้บ้างพอสมควรเมื่อหนังสือแต่ละเรื่องได้รับการพิมพ์หรือชื่อเรื่องไปทำละครก็จะได้รายได้เป็นระยะๆไป 

ในด้านการเขียนหนังสือนั้นเขียนมานานแล้วผลงานมีไม่มากนักคือเรื่องยาว ๑๒ เรื่องเรื่องสั้นประมาณ ๒๐๐ เรื่อง เรื่องยาวแต่ละเรื่องต้องใช้เวลาเขียนปีครึ่งถึง ๒ ปี เพราะเมื่อวางพล็อตเรื่องและตัวละครแล้วต้องค้นคว้าหาข้อมูลต่าง ๆ เพื่อมาดำเนินเรื่องซึ่งต้องอาศัยการอ่านหนังสือเพิ่มเติมนั่นเองเวลาเขียนมักจะใช้เวลาเช้า ๆ ก่อนออกไปทำงานแต่ละวันเขียนได้ไม่มาก แต่เขียนไปได้เรื่อย ๆ ชีวิตการทำงานในกระทรวงต่างประเทศทำให้ได้เดินทางไปต่างประเทศเป็นครั้งคราว แต่สิ่งที่ไม่ได้ช่วยในด้านงานเขียนนักข้อมูลหรือเรื่องราวต่างๆอาจซึมซับไว้บ้าง แต่ไม่ใช่ความตั้งใจที่จะนำมาเขียนคงเป็นแค่ผลพลอยได้ข้อมูลที่ช่วยในการเขียนได้มาจากการอ่านหนังสือเป็นหลักอย่างเรื่องต้องกันเรื่องอาหรับศาสนาอิสลามตลอดจนประวัติศาสตร์ภูมิศาสตร์ด้วยจริง ๆ แล้วก็ยังไม่เคยไปประเทศแถบนั้นเลยเมื่อเขียนเรื่องลอดลายมังกรที่เขียนก่อนได้ไปประเทศจีนเสียอีกเวลาจะเขียนเกี่ยวกับเรื่องอะไร ๆ ก็ตามจะต้องศึกษาข้อมูลก่อนแล้วจึงสร้างตัวละครผมสนใจธรรมชาติและมีความคิดว่าคนควรมีชีวิตให้สอดคล้องกับธรรมชาติเข้าใจธรรมชาติของคนอื่นของสิ่งแวดล้อมอยากให้ทุกคนมีความใฝ่ดี  

ในฐานะพี่อยากจะให้ข้อคิดบางประการกับน้องๆ คือ โรงเรียนของเราเป็นโรงเรียนที่มีชื่อเสียงมานานแล้วควรมีความภูมิใจที่ได้เข้ามาเรียนในโรงเรียนซึ่งมีประวัติอันยาวนานและมีศิษย์เก่าหลายคนที่มีชื่อเสียงมีความสามารถมีผลงานต่อประเทศชาติโชคดีกว่าคนทั่วไปเมื่อมีโอกาสก็ควรรักษาโอกาสนั้นไว้ให้ดีและสืบทอดความดีของรุ่นพี่ที่ผ่านมารุ่นน้องก็เป็นความหวังของรุ่นพี่รุ่นพี่ของบ้านสมเด็จฯ ก็มี แต่จะแก่ไปหมดไปมี แต่รุ่นน้องที่จะอยู่ต่อไปพี่ก็หวังว่าจะมีคนที่จะมาสืบทอดรักษาชื่อเสียงของบ้านสมเด็จฯ ให้ดำรงคงอยู่ชั่วกาลนาน 

ประวัติ  นายชวลิต เศรษฐเมธีกุล

เกิด ไม่ทราบข้อมูล (ถึงแก่อสัญกรรม)

ศิษย์เก่า 

• ๒๕๐๖ โรงเรียนอำนวยศิลป์ 
• ๒๕๐๘ วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
• ๒๕๑๒ นิติศาสตรบัณฑิต (เกียรตินิยมดี) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 
• ๒๕๑๓ เนติบัณฑิตไทยสำนักอบรมศึกษากฎหมายแห่งเนติบัณฑิตยสภา
• ๒๕๔๑ ปริญญาบัตรวิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร 
• ๒๕๕๔ รัฐศาสตรมหาบัณฑิต (บริหารรัฐกิจมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ประวัติการอบรม / ดูงาน / สัมมนา 

• ๒๕๒๒ โครงการศึกษาเพื่อความมั่นคงของชาติรุ่นที่ ๒ กระทรวงการคลัง  
• ๒๕๒๒ การบริหารสำหรับผู้บังคับบัญชารุ่นที่ ๒ สำนักงาน ก.พ.
• ๒๕๓๒ หลักสูตรภาษีมูลค่าเพิ่มกรมศุลกากร
• ๒๕๓๒ ระบบราคา GATT กรมศุลกากร 
• ๒๕๓๕ Working Visit ณ สำนักงานใหญ่ ประชาคมยุโรป และ ประเทศสมาชิกประชาคมยุโรป
• ๒๕๓๖ นักบริหารระดับสูงหลักสูตรที่ ๑ รุ่นที่ ๑๒ สำนักงาน ก.พ. 
• ๒๕๓๗ ดูงานศุลกากรด้าน TRADE FREEZONE ณ ประเทศดูไบ
• ๒๕๓๗ ดูงานด้านศุลกากร ณ ประเทศญี่ปุ่น 
• ๒๕๓๙ ประชุมอธิบดีศุลกากรกลุ่มประเทศเอเชีย-ยุโรป ณ สาธารณรัฐประชาชนจีน
• ๒๕๓๙ หารือข้อราชการเกี่ยวกับการศุลกากร ณ สาธารณรัฐประชาชนจีน-๒๕๓๙ คอมพิวเตอร์สำหรับ
• ๒๕๔๒ ผู้บริหารกรมศุลกากรผู้บริหารเทคโนโลยีสารสนเทศระดับสูง (CIO) รุ่นที่ ๒ สำนักงาน ก.พ.

ตำแหน่งในอดีต 

•  ๒๕๒๗ ผู้อำนวยการกองตรวจสินค้าขาเข้ากรมศุลกากร 
• ๒๕๒๙ ผู้อำนวยการกองตรวจสินค้าขาออกกรมศุลกากร 
• ๒๕๓๐ ผู้อำนวยการกองเก็บอากรกรมศุลกากร 
• ๒๕๓๓ สารวัตรศุลกากร ๘ การบริหารราชการส่วนกลาง 
• ๒๕๓๔ หัวหน้าหน่วยตรวจสอบสิทธิประโยชน์ทางศุลกากรกรมศุลกากร 
• ๒๕๓๕ ผู้อำนวยการกองป้องกันและปราบปรามกรมศุลกากร 
• ๒๕๓๘ ผู้อำนวยการสำนักสืบสวนและปราบปรามกรมศุลกากร  
• ๒๕๔๐ ผู้อำนวยการสำนักตรวจสอบป้องกันและปราบปรามกรมสรรพสามิต 
• ๒๕๔๑ รองอธิบดีกรมสรรพสามิต 
• ๒๕๔๓ ผู้ตรวจราชการกระทรวงการคลัง 
• ๒๕๔๕ รองปลัดกระทรวงการคลัง 

ประวัติและผลงาน

คุณชวลิต เศรษฐเมธีกุล เป็นคนจังหวัดระยอง ครอบครัวมีฐานะลำบากยากจน แต่เรียนดีจึงรับทุนเรียนที่วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยา ในระดับปกศ.ต้น สิ่งที่คุณชวลิต รำลึกถึงมากที่สุดระหว่างที่เรียนในวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยาคือ“ ห้องสมุด (ขณะนั้นห้องสมุดเดิมเป็นอาคารไม้ ๒ ชั้นตั้งอยู่บริเวณอาคารเฉลิมพระเกียรติหรืออาคารในปัจจุบันผู้สัมภาษณ์) เนื่องจากไม่มีสตางค์ที่จะซื้ออาหารกลางวันในมื้อเที่ยงจึงรับประทานน้ำก๊อกแทนอาหารและเพื่อไม่ให้ว่างจึงเข้าห้องสมุดอ่านหนังสือทั้งอ่านและยืมหนังสือมากเรียกว่าเกือบทุกเล่มที่มีในห้องสมุดบัตรยืมหนังสือเปลี่ยนบ่อยมากและเป็นคนส่งหนังสือตรงเวลา ความที่เป็นคนรักการอ่านจึงได้อ่านตำราของ พระยาอุปกิตศิลปะสารเกี่ยวกับตำราไวยากรณ์หรือวรรณคดีไทยทั้งหมด จนสามารถสอบผ่านวิชาวรรณคดีไทยที่ ถือว่ายากและน่าเบื่อที่สุดในสมัยนั้นมาได้ด้วยเกรด ๔ ทำให้ได้คะแนนเฉลี่ยดีขึ้นมากจบการศึกษาระดับ ป.กศ.ต้น ได้เป็นลำดับที่ ๓ ด้วยเกรดเฉลี่ย ๓.๗๕ และได้รับสิทธิ์ในการเรียนต่อ ป.กศ.สูง โดยอัตโนมัติไม่ต้องสอบคัดเลือกในส่วนของงานกิจกรรม จะไม่ค่อยได้ร่วมเนื่องจากมุ่งมั่นในการอ่านหนังสือตำรามากกว่า 

จุดมุ่งหมายในชีวิตคือการศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ช่วงที่ฝึกสอนได้ไปฝึกที่โรงเรียนวัดแถว ๆ บุคคโลกลางวันฝึกสอนกลางคืนดูหนังสือตั้งแต่ ๑ ทุ่มถึงเที่ยงคืนทุกวันหนังหรือละครไม่เคยดูเลยเพราะตั้งใจเตรียมตัวสอบเอ็นทรานส์ เข้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์การเรียนวิทยาลัยครูจะมีจุดด้อยกว่าผู้ที่เรียนสายศิลป์หรือสายวิทยาศาสตร์มาวิชาที่ไม่สันทัดนัก คือวิชาคณิตศาสตร์ สำหรับคนที่มีฐานะอาจจะไปเรียนเสริมพิเศษในโรงเรียนกวดวิชาต่างๆ แต่สำหรับตัวเองแล้วไม่สามารถทำเช่นนั้นได้ จึงขอให้เพื่อนเป็นครูช่วยติววิชาคณิตศาสตร์ให้ซึ่งเพื่อนก็ยินดีผลปรากฏว่าสามารถสอบเข้าได้ แต่เพื่อนสอบเข้าไม่ได้เพราะเพื่อนมีความถนัดวิชาคณิตศาสตร์วิชาเดียว แต่วิชาอื่นไม่ถนัดส่วนวิชาภาษาอังกฤษนั้น มีความสนใจใฝ่เรียนรู้ด้วยตนเองโดยไม่เคยไปศึกษาในต่างประเทศหรือศูนย์ภาษาใด ๆ แต่อาศัยความกล้าและความ“ ไม่กลัวโง่” กล่าวคือการไม่อายหรือไม่กลัวเสียเกียรติภูมิที่จะถามผู้รู้เป็นคนช่างสังเกต ช่างจดจำ จนสามารถใช้ภาษาอังกฤษได้ในระดับดี 

หลังจากสอบเอ็นทรานส์เข้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์แล้ว ได้กลับบ้านเกิดที่ระยอง และบอกเพื่อนให้แจ้งผลการสอบให้ทราบทางโทรเลข เพื่อนไปดูผลการสอบแล้วไม่พบเนื่องจากชื่ออยู่ด้านล่าง ซึ่งขอบกระดานปิดทับอยู่หากไม่สังเกตจะมองไม่เห็นคิดว่าคงสอบไม่ได้ แต่ก็ไม่เป็นไรเพราะถึงอย่างไรก็สามารถกลับไปเรียนต่อที่วิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยาในระดับป. กศ. สูงได้ แต่คงเป็นเพราะดวงดีมีเพื่อนที่จะสอบเข้ามหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒประสานมิตร ชวนให้เข้ากรุงเทพฯด้วยเพราะเพื่อนไม่เคยมากรุงเทพฯ จึงทราบจากเพื่อนที่สอบเข้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ด้วยกัน แต่สอบไม่ได้ไปดูผลสอบให้ในเวลากลางคืนใช้ไฟฉายส่องดูอย่างละเอียด จึงพบชื่อคุณชวลิตอยู่ขอบล่างของกระดาน ทราบผลสอบเป็นวันที่ต้องไปสอบสัมภาษณ์มิฉะนั้นจะถือว่าสละสิทธิ์ เสื้อผ้าไม่ได้เตรียมมา จึงยืมเสื้อเชิ้ตของเพื่อนเพื่อเข้าสอบสัมภาษณ์ในเวลาวันนาฬิกาที่คณะนิติศาสตร์ และก็สามารถสอบผ่านเข้าไปเรียนที่มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้ตามความมุ่งหวัง ซึ่งถือว่าเป็นจุดหักเหในชีวิตอย่างมากว่าหากไม่บังเอิญเพื่อนชวนเข้ากรุงเทพฯ วิถีชีวิตก็คงดำเนินไปอีกรูปแบบหนึ่ง ภายหลังทราบว่ามีเพื่อนจากวิทยาลัยครูบ้านสมเด็จเจ้าพระยารุ่นเดียวกัน มาสอบเข้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้รวมทั้งหมด ๔ คน 

เรียนจบมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ด้วยเกียรตินิยมเหรียญเงิน เหตุที่ไม่ได้เหรียญทอง เนื่องจากสอบตกวิชา “หนี้” ของอาจารย์กำธร พันธุลาภ ซึ่งถือว่าเป็นวิชาที่ยากที่สุด ทั้งมหาวิทยาลัยสอบเพียง ๓ ออกเป็นสามชั้นจรดปากกาไม่ลงพอปี ต่อมาลงเรียนวิชานี้อีกครั้งหนึ่งและก็สามารถ ๑๗ คนเท่านั้นข้อสอบมี ๓ ข้อข้อ ๑ และข้อ ๒ ทำได้ แต่ข้อซึ่งแบ่งเป็นสอบผ่านไปได้ด้วยคะแนน ๖๕ แต้มหลังจากจบนิติศาสตร์แล้วได้ไปสอบเรียนเนติบัณฑิตต่ออีก 5 ปีจบแล้วมีการสอบ ๒ ภาคสมัยนั้นต้องสอบผ่านทั้ง ๒ ภาคจึงจะมีสิทธิ์สอบปากเปล่าได้ แต่ปัจจุบันสามารถสอบทีละภาค ได้กรรมการสอบเป็นคุณหลวงคุณพระทั้งสิ้น คำถามจะถามเกี่ยวกับความแม่นยำของข้อกฎหมาย และ คำถามเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ข้อกฎหมายต่างๆสอบในห้องประชุม มีการกันผู้เข้าสอบไม่ให้พบหน้ากัน เพื่อไม่ให้ข้อสอบรั่วไหลท่านเป็นเนติบัณฑิตรุ่นที่ ๒๓ แต่ละรุ่นมีผู้สอบเป็นจำนวนพันคน แต่สอบได้รุ่นละ ๒๓-๒๔ คนเท่านั้นสมัยก่อนนั้นในหลวงและพระราชินี จะเป็นผู้พระราชทานประกาศนียบัตรเนติบัณฑิตยสภาเพราะจำนวนบัณฑิตยังไม่มากนักพิธี จัดขึ้นที่ห้องนภาลัยโรงแรมดุสิตธานีโดยมีการร่วมโต๊ะเสวย ก่อนความที่เป็นเด็กบ้านนอกยังไม่คุ้นกับการรับประทานอาหารในโรงแรม จึงถามเพื่อนข้างๆว่าทานอย่างไร เพราะซ้อนส้อมมีดวางเรียงรายมากมายเพื่อนบอกว่าให้สังเกตพระราชินีท่านเสวยอย่างไร เราก็ทำตามการรับประทานอาหารจึงผ่านมาได้ด้วยดีหลังจากนั้นในหลวง และพระราชินีทรงฉายพระรูปร่วมกับบัณฑิต และมีพิธีมอบประกาศนียบัตรเป็นลำดับสุดท้ายเริ่มงานที่กรมศุลกากรด้วยความบังเอิญไม่เคยรู้จัก หน่วยงานนี้มาก่อนเพื่อนเป็นตำรวจชวนมาสอบตอนนั้นสอบไว้ ๓ แห่งคือที่กรมบังคับคดีกรมคุมประพฤติและศาลคดีเด็กและเยาวชน แต่กรมศุลกากรเรียกตัวก่อนเหตุที่สอบเข้าได้เพราะ“ ดูหนังสือหนักฎีกาต่างๆแม่นมากไม่ว่าจะเป็นกฎหมายแพ่ง หรือกฎหมายอาญางานแรกอยู่กองสืบราชการลับได้เรียนรู้ทุกอย่างจากจุดนั้น และไต่เต้าจากตำแหน่งต่างๆเติบโตเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน แต่ชีวิตการทำงานก็ไม่ได้ราบรื่นเหมือนโรยด้วยกลีบกุหลาบประสบวิบากกรรมในชีวิตมาก็มากโดนฟ้องร้อง ให้ออกจากราชการก็เคยเรียกว่าประสบการณ์“ โชคเลือด” เลยทีเดียวกรมศุลกากรกว่าจะขึ้นมาได้แต่ละซีนั้นลำบากมาก แต่ในที่สุดก็ฝ่าฟันมาได้จนถึงปัจจุบันการทำงานที่กรมศุลกากรให้ทุกอย่างในชีวิตทั้งทรัพย์สินเงินทองที่เป็นรางวัลจากการมุมานะบากบั่น ในการทำงานตลอดจนเกียรติยศชื่อเสียง จากชีวิตเด็กชนบทยากจนคนหนึ่งสามารถสร้างตัวจนเจริญก้าวหน้าได้ จนถึงปัจจุบันมิใช่เพราะโชคช่วย แต่เกิดจากความวิริยะอุตสาหะโดยเฉพาะในด้าน“ การอ่านและรู้แหล่งการเรียนรู้ที่ตนควร“ โคจร” ไปเพื่ออนาคตอันสดใสนั่นคือ“ ห้องสมุด” ซึ่งท่านเน้นในระหว่างการสนทนาอยู่เสมอว่า“ ผมได้ใช้ประโยชน์จากห้องสมุดอย่างมากจริงๆ” นี่คือบทสรุปสุดท้ายของอดีต“ ลูกสุริยะ” คนหนึ่งที่สามารถ“ ตามฝัน” ด้วยความสามารถของตนได้อย่างสมภาคภูมิ