ประวัติ นายประภุสสร เสวิกุลิ (ศิลปินแห่งชาติ)
นักคิด นักเขียน และนักการทูต
ศิษย์เก่าโรงเรียนบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
ประวัติย่อ
เกิดวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2491
ที่กรุงเทพมหานคร
ศิษย์เก่า
- ป. 1-ม. 6 โรงเรียนบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
- รัฐศาสตร์บัณฑิต (มส ธ.) สาขาความสัมพันธ์ระหว่างประเทศและการเมืองการปกครองเปรียบเทียบ
- ประกาศนียบัตรขันสูงหลักสูตรการเมืองการปกครองในระบอบประชาธิปไตยสำหรับนักบริหารระดับสูง (ปปร.) รุ่นที่ 8 สถาบันพระปกเกล้า
สมรส
สมรสกับคุณชุติมา (วรฉัตร) เสวิกุล นักเขียนสารคดี นามปากกา นิลุบล นวเรศ และเรื่องสั้นนามปากกา นริศรา มีบุตร 2 คนคือ
นายชาครีย์นรทิพย์ เสวิกุล นักการทูตชำนาญการ เลขานุการเอก สถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงเตหะราน และนักเขียน นามปากกา ชาครีย์นรทิพย์
นายวรุตม์ชัย เสวิกุล เว็บมาสเตอร์ www.psevikul.com
ผลงานด้านวรรณกรรม
เริ่มเขียนบทกวีเมื่อ พ.ศ. 2505 เรื่องสั้น พ.ศ. 2513 และนวนิยายในปี พ.ศ. 2525 จนถึงปัจจุบันมี 200 บทเรื่องสั้น 150 เรื่องและนวนิยาย 55 เรื่องโดยได้รับรางวัลทางผลงานด้านบทกวีประมาณวรรณกรรมหลายรางวัลอาทิ
- พ.ศ. 2520 เรื่องสั้น“ อีกวันหนึ่งของครับ” ได้รับรางวัลดีเด่นรางวัลอนุสรณ์ว. ณ ประมวญมารคออก
- พ.ศ. 2521 เรื่องสั้น“ อีกวันหนึ่งของตน” ได้รับรางวัลเรื่องสั้นดีเด่นจากสมาคมภาษาและหนหนังสือแห่งประเทศไทยฯ
- พ.ศ. 2525 นวนิยายเรื่อง“ อำนาจ” ได้รับรางวัลชมเชย (ปีนี้ไม่มีรางวัลดีเด่น) จากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ sa FUS
- พ.ศ. 2531 นวนิยายเรื่อง“ เด็กชายมะลิวัลย์” ได้รับรางวัลดีเด่นประเภทบันเทิงคดีจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ
- พ.ศ. 2532 นวนิยายเรื่อง“ ซื้อ” ได้รับรางวัลดีเด่นประเภทนวนิยายจากคณะกรรมการพัฒนาในม่วงหนังสือแห่งชาติ
- พ.ศ. 2533 รวมเรื่องสั้น“ ครีบหัก” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติและนวนิยายเรื่อง“ ลอดลายมังกร” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ
- พ.ศ. 2534 นวนิยายเรื่อง“ ขอหมอนใบนั้น … ที่เธอฝันยามหนุน” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งและนวนิยายเรื่อง“ ซื้อ” ได้รับรางวัลชมเชยจากสำนักงาน
- พ.ศ. 2534 นวนิยายเรื่องได้รับรางวัลชมเชยรางวัลวรรณกรรมบัวหล
- พ.ศ. 2537 นวนิยายอ. มาลายัน” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะกรรมพัฒนาหนังแห่งชาติ
- พ.ศ. 2541 นวนิยายเรือสำเภาทอง” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะก, การพัฒนาหนังสือแห่งชาติ
- พ.ศ. 2547 นวนิยายเรื่อง“ พระจันทร์ทะเลทราย” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ
- พ.ศ. 2548 เรื่องสั้น“ หัวกระโหลกสองใบ” ได้รับรางวัลชมเชยเรื่องสั้นดีเด่นประจำปี
- พ.ศ. 2549 เรื่องสั้น“ หัวกะโหลกสองใบ” ได้รับรางวัลชมเชยเรื่องสั้นดีเด่นประจำปีภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทยฯ พัฒนาหนังสือแห่งชาติ
- พ.ศ. 2550 รวมเรื่องสั้น“ จดหมายจากชายชราตาบอด” ได้รับรางวัลชมเชยจากคณะกรรมการ
- พ.ศ. 2550 นวนิยายเรื่อง“ ผีเสื้อและหิ่งห้อย” ได้รับรางวัลชมเชย (ปีนี้ไม่มีรางวัลดีเด่น) คณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ
จากนวนิยายที่ได้รับการสร้างเป็นภาพยนตร์และละครโทรทัศน์
- ช่อปาริชาติ • ลอดลายมังกร (2 ครั้ง
- เวลาในขวดแก้ว (3 ครั้ง) • อำนาจ
- ขอหมอนใบนั้น…ที่เธอฝันยามหนุน (3 ครั้ง) • ซึ่งตั้ง
- ขอให้รักเรานั้นนิรันดร
- สําเภาทอง บ้านก้านมะยม
ผลงานที่ได้รับเลือกเป็นหนังสือดีสำหรับเด็กและเยาวชน
หนังสือดี 100 ชื่อเรื่องที่เด็กและเยาวชนไทยควรอ่านของสำนักงานกองทุนสนับสนุนงานวิจัย พ.ศ. 2540
- เวลาในขวดแก้ว
500 เล่มหนังสือสําหรับเด็กและเยาวชนของสมาพันธ์องค์กรเพื่อพัฒนาหนังสือและการอ่าน พ.ศ. 2542
- อำนาจ
- ลอดลายมังกร
- เวลาในขวดแก้ว •หิมาลายัน
- เด็กชายมะลิวัลย์ •สำเภาทอง
หนังสือดี 100 เล่มที่คนไทยควรอ่าน
- เวลาในขวดแก้ว
หนังสือ 101 เล่มในดวงใจนักเขียนและนักอ่านเมื่อ พ.ศ. 2553
- เวลาในขวดแก้ว
หนังสือหลายเล่มได้รับการประกาศให้เป็นหนังสืออ่านนอกเวลา
- เด็กชายมะลิวัลย์เวลาในขวดแก้วขอหมอนใบนั้นที่เธอฝันยามหนุน ฯลฯ
หนังสือนำร่องโครงการต่อยอดการอ่านให้กับนักเรียนชั้นมัธยมปลายนิสิตนักศึกษา
ได้แก่ 60 เรื่องสั้นประภัสสรเสวิกุล, แกมกลิ่นสุคนธา, ซึ่งตึง, บ้านก้านมะยม, มงกุฎดาริกา, ม่านมรสุม, ลอดลายมังกร, สำเภาทอง, เหลื่อมไหมลายเหมย, ถนนสายใบไม้ร่วง, ขอหมอนใบนั้น … ที่เธอฝันยามหนุนและหนังสือในโครงการวรรณกรรมเพื่ออาเซียน “จะฝันถึงเธอทุกคืนที่มีแสงดาว”
หนังสือที่ได้รับการแปลเป็นภาษาต่างประเทศ
- เรื่องสั้นหลายเรื่องได้รับการแปลเป็นภาษาต่างประเทศเช่นอังกฤษเยอรมันตุรกีและสเปน
- รวมเรื่องสั้น“ เรือกระดาษ” ได้รับการแปลเป็นภาษาสเปนในชื่อ“ Barcos de Paper” จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ใน•ประเทศชิลีเพื่อจำหน่ายยังประเทศต่าง ๆ ในอเมริกาใต้
- รวมเรื่องสั้น“ จดหมายจากชายชราตาบอด” ได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษในชื่อ“ Letter from a Blind Old Man ”
- นวนิยาย“ เวลาในขวดแก้ว” ได้รับการแปลเป็นภาษาอังกฤษในชื่อ“ Time in the bottle รวมทั้งได้รับการแปลเป็นภาษาญี่ปุ่นและเวียดนามในชื่อ“ Chai The Gian
ผลงานและกิจกรรมในปัจจุบัน
- ปัจจุบันมีนวนิยายลงพิมพ์ในนิตยสาร“ ขวัญเรือน” กับ“ สกุลไทย
- เขียนคอลัมน์วันเว้นวันจันทร์พุธศุกร์ในหนังสือพิมพ์คมชัดลึก
- ร่วมจัดรายการวิทยุการเดินทางของความคิดกับสรรเสริญปัญญาธิวงศ์ทางคลื่น 96.5 เอฟเอมของอสมท. ทุกคืนวันพุธเวลา 21.00-22.00 น.
- จัดรายการวิทยุ“ โลกและชีวิตกับประภัสสรเสวิกุล” ทางวิทยุศึกษาคลื่น 92 เอฟเอมทุกคืนวันพฤหัสบดีเวลา 21.00-22.00 น. เป็นรายการที่จะย่อโลกและย่อยเรื่องราวที่แตกต่างมานำเสนอพร้อมเพลงไพเราะในอดีตที่หาฟังได้ยากโดยจัดร่วมกับชุติมาเสวิกุล
- เป็นวิทยากรให้กับสถาบันการศึกษาและหน่วยงานต่าง ๆ ทางด้านวรรณกรรมวัฒนธรรมและการต่างประเทศ
ประวัติการรับราชการ
- พ.ศ. 2512 เข้ารับราชการที่กระทรวงการต่างประเทศ
- พ.ศ. 2518 ผู้ช่วยเลขานุการสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงเวียงจันทน์ประเทศลาว
- พ.ศ. 2522 ผู้ช่วยเลขานุการสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงบอนน์ประเทศเยอรมัน
- พ.ศ. 2529 เลขานุการตรี-โทสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงอังการ่าประเทศตุรกี
- พ.ศ. 2536 เลขานุการเอกสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงเวลลิงตันประเทศนิวซีแลนด์
- พ.ศ. 2548 8 อัครราชทูตที่ปรึกษาสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงซันติอาโกประเทศชิลี
- พ.ศ. 2551 เกษียณอายุราชการ
กิจกรรมด้านสังคม
- พ.ศ. 2525-พ.ศ. 2526 เลขาธิการสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย
- พ.ศ. 2544-พ.ศ. 2546 นายกสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย (สมัยที่ 1)
- พ.ศ. 2546-พ.ศ. 2548 นายกสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย (สมัยที่ 2)
- ริเริ่มก่อตั้งรางวัล“ นราธิป” สำหรับนักเขียนและบรรณาธิการอาวุโสผู้มีอายุครบ 80 ปีซึ่งสร้างผลงานทรงคุณค่าอย่างต่อเนื่องและยาวนาน
- ดำเนินการหาทุนก่อสร้างอาคารที่ทำการสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทยจนสำเร็จ
- ริเริ่มและร่วมกับสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัยกระทรวงวัฒนธรรมดำเนินโครงการวรรณกรรมสัมพันธ์ไทย-กัมพูชาวมกับกระทรวงการต่างประเทศ
- ร่วมกับกระทรวงการต่างประเทศดำเนินโครงการวรรณกรรมสัมพันธ์ไทย-เวียดนามและวรรณกรรมสัมพันธ์ไทย-ลาว เพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์และความเข้าใจดีระหว่างไทยกับประเทศเพื่อนบ้านในด้านการทูตภาคประชาชน
- เสนอต่อมูลนิธิอมตะให้ก่อตั้งรางวัลนักเขียนอมตะเพื่อยกย่องนักเขียนไทยที่สร้างผลงานดีเด่นมาเป็นเวลานาน
- ร่วมกับรัฐสภาก่อตั้งรางวัลพานแว่นฟ้าส่งเสริมการปกครองในระบอบประชาธิปไตยของไทย
- ร่วมกับ บริษัท เซเว่นอีเลฟเว่น จำกัด (มหาชน) ก่อตั้งรางวัลเซเว่นบุ๊คอวอร์ดเพื่อส่งเสริมวรรณกรรมไทยโครงการกล้าวรรณกรรมเพื่อสร้างนักเขียนรุ่นเยาว์
- ร่วมกับ บริษัท เซเว่นอีเลฟเว่น จำกัด (มหาชน) มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒในการก่อตั้ง
เป็นกรรมการตัดสินรางวัลวรรณกรรมต่าง ๆ เช่น
- รางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์แห่งอาเซียน (ซีไรต์)
- รางวัลแว่นแก้ว
- รางวัลพานแว่นฟ้า
- รางวัลเซเว่นบุ๊คส์อวอร์ด
- รางวัลอมตะ
- รางวัลนายอินทร์อวอร์ด
- รางวัลอนุสรณ์อ. ไชยวรศิลป์ ฯลฯ
- อดีตกรรมการลิขสิทธิ์กรมทรัพย์สินทางปัญญากระทรวงพาณิชย์
- อดีตที่ปรึกษากระทรวงวัฒนธรรม
- อดีตที่ปรึกษาโฆษกรัฐบาล 10 ฯลฯ
ปัจจุบัน
- กระทรวงวัฒนธรรมได้รับการประกาศเกียรติคุณยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ประจำปี 2554
- ผู้ทรงคุณวุฒิด้านวรรณกรรมและศิลปวัฒนธรรมสำนักงานส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย 232 PM
- ที่ปรึกษามูลนิธิอมตะเกียรติคุณ
- ได้รับการประกาศเกียรติคุณยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติสาขาวรรณศิลป์ (นวนิยายและบทกวีประจำปี 2554
- รางวัลผู้ใช้ภาษาไทยดีเด่นประจำปี 2554
- ศิษย์เก่าดีเด่น“ หนึ่งร้อยปีหนึ่งร้อยคน” สถาบันราชภัฏบ้านสมเด็จเจ้าพระยา
- ผู้มีผลงานลิขสิทธิ์ดีเด่นกรมทรัพย์สินทางปัญญากระทรวงพาณิชย์
- รางวัลเทพทองสาขาผู้บริหารองค์กรดีเด่นสมาคมนักวิทยุและโทรทัศน์แห่งประเทศไทย
- รางวัลครอบครัวประชาธิปไตยตัวอย่าง
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก
- ทวีติยาภรณ์มงกุฎไทย
- เหรียญจักรพรรดิมาลา
- Das Verdienstkreuz am Bande แห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี
ปรัชญาในการทำงาน
ในฐานะศิลปินแห่งชาตินักคิดนักเขียนและนักการทูตให้ความสำคัญกับเรื่องคุณธรรมจริยธรรมความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และมิตรภาพระหว่างเพื่อนความรักกำลังใจขณะเดียวกันก็เปิดโลกทัศน์อันกว้างไกลให้กับผู้อ่านโดยนำเสนอข้อคิดมุมมองใหม่ ๆ ในด้านต่างๆอย่างหลากหลายทั้งการเมืองเศรษฐกิจสังคมประวัติศาสตร์โบราณคดีความสัมพันธ์ระหว่างประเทศการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมรวมถึงเอกลักษณ์และคุณค่าของความเป็นไทยในแง่มุมที่ทั้งใหญ่และเล็กเพื่อให้ผู้อ่านได้รับเนื้อหาสาระความรู้และความคิดเพิ่มขึ้นอีกโสดหนึ่งนอกเหนือจากการอ่านเพื่อนันทนาการ ที่ระลึกเนื่องในวันเพิรามัยสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์
(ช่วง บุนนาค)
อ้างอิง : หนังสือศรีสมเด็จ 56 หน้าที่ 104